Fehmi Koru*
Hükümet emeklilere artırım yapacak da ne vakit yapacak?
Günlerdir -hatta haftalardır- etraftan kulağıma gelen tartışma konusu bu.
Zam denildiğinde her emeklinin kulağının çabucak dikleştiğinden eminim.
Ancak aranızda emekliler varsa -ki herhalde vardır- hepsine, hepimize bir ihtarım var: Fazla bir şey beklemeyin; o denli sevindirik olmayı gerektiren bir maaş artırımı yakın tarihte olamayacak…
Yalnız emeklilere de değil, kamuda çalışan ücretliler ile maaşlılar öngörülebilir bir gelecekte kelamı edilmeye kıymet çapta bir güzelleştirme göremeyecek…
Daha açık yazayım: Mehmet Şimşek ile Hafize Gaye Erkan ikilisi iktisadın idaresinde dizginleri bir-iki hafta daha evvel ellerine almış olsalardı, o ortada beklenenin üzerinde artırım alan emekçi ve memurlar da emeklilerin akıbetine uğrayacaklardı.
Sıra emeklilere geldiğinde ipler Şimşek-Erkan ikilisinin eline geçmişti ve o yüzden emekli artırımı hudutlu kaldı.
Şimşek-Erkan ikilisinin emeklilere, emekçi ve memurlara bir düşmanlığı yok; lakin onların uygulamaya koydukları sistemin var.
Ekonomi idaresinin uygulamaya koyduğu sistem devlet harcamalarını kısıtlamayı öngörüyor; bizde devletlular kendi harcamalarından fedakarlık edemedikleri için bedeli çalışanlar ödüyor…
Herkes daha az kazanacak, çalışanların eline daha az para geçecek ve bu sebeple de daha az tüketilecek; yeni sistem sadece faiz artırımına dayanmıyor, birebir vakitte tüketimi sınırlamayı getirecek önlemler de yeni sistemin ayrılmaz parçası…
Tahmin etmişsinizdir; şu anda uygulanan ekonomik sistem İMF’nin geçmişte bizde ve hala pek çok öteki ülkede kaide koştuğu programın birebiri. Tek fark, İMF ile anlaşıp kemerlerini sıkan ülkeler, bunun karşılığında büyük ölçülerde kredi de kullanabiliyorlar; bizde ise, ‘İMF’ sözcüğü çirkinleştirildiği için onun kapısına gidilmiyor ve oradan kredi de gelmiyor…
Fırsat düştüğünde bunları daha evvel de yazmıştım, fakat galiba pek aldıran olmadı.
Dikkate alınmadığı için üzülen bir müellif daha var: Karar’dan İbrahim Kahveci…
Onun kızmaya daha fazla hakkı var; var, zira yalnız gazetedeki köşesinde yazmakla kalmıyor, ‘ekonomist’ kimliğiyle sıklıkla ekranlara çıkıp yorum da yapıyor.
Buna karşın sıkıntısını geniş kitlelere iletemediğinden şikayetçi.
Derdi şu: Halkın bilhassa seçimlere giderken bir hayal dünyasına sokularak uyutulduğunun bilgisini tablolar eşliğinde de paylaştığı halde kimsenin oralı olmaması…
Yanılıyor aslında; pek çok insan yazdıklarını ve yorumlarını dikkatle takip ediyor. Kendi hesabıma ben ediyorum.
2009 ile 2023 ortasında emekli maaşları erimiş durumda. 2009 yılında ortalama emekli maaşı taban fiyatın yüzde 20’si kadar -%18.20- daha yüksekti. Artık ise taban fiyat pek çok emekli için “Keşke bizim maaşımız da o kadar olsa” temennisine sahip.
[Bu ortada, daha dün açıklanan bir araştırmaya nazaran, minimum fiyat de açlık hududunun 3 bin TL altında.]
İbrahim Kahveci şu bilgiyi de paylaşıyor:
“2009 yılında GSYH’nın yüzde 6,82’si emeklilere giderken artık GSYH’nın yüzde 5,99’u emeklilere veriliyor. / Tekrar 2009 yılında 9,1 milyon emekli maaş alıyordu ve hisseleri yüzde 6,82 iken artık 15,2 milyon emekli maaşı alıyor lakin hisseleri 5,99’a düşmüş durumda..”
Eski oranlar bugüne taşınarak emeklilerin maaşı belirlenseydi, en düşük maaşın 10 bin TL’nin üzerinde olması gerekecekti.
Şaşırtıcı bilgiler bunlar ve gerçek. Kahveci’nin yazısını tezini ispatlayacak grafikler de süslüyor zati.
Yeni sistemde kemerler sıkılması öngörülüyor ya, buna birinci zorlananlar sayılarının 15 milyonun üzerine ulaştığı anlaşılan emekliler oldu.
Merak edilmesin, maaşlar ortasındaki eşitsizlik yılbaşında açıklanacak yeni artırımlarla sağlanmış olacak.
Galiba temel gürültü de o vakit kopacak…
Bütün bu alınan önlemler enflasyonu aşağıya çekebilmek için; hayatın sonunda ucuzlayacağı sanılıyor; o denli bir beklenti var.
Umalım da o denli olsun.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Bir önceki yazımız olan BES'te kısmen ödeme hakkına düzenleme geldi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
