Sendika başkanı Yılmaz Karahasan hayatını kaybetti. Karahasan, Almanya’da 60’lı yıllardan sonraki sendikal hareketin, anti-faşist çabanın, Türkiye kökenli işçiler ortasındaki sendikacılığın, göçmenlerin eşit haklar çabasının öncü isimlerindendi.
BirGün’den Gürsel Köksal’ın yazısına nazaran; sendikal çabaya göçmen emekçi olarak geldiği Almanya’da işyeri personel temsilcisi olarak başlayan ve bu uğraşını dünyanın en büyük sendikalarından IG Metall’in (Metal Sanayi Personelleri Sendikası) İdare Şurası Üyesi ve Sekreteri olarak tamamlayan Karahasan, sendikacılığın yanısıra AWO (Arbeiterwohlfaht) ve SPD (Almanya Toplumsal Demokrat Partisi) başta olmak üzere çeşitli toplumsal ve siyasal örgütler bünyesindeki çalışmalarıyla Almanya’daki Türkiye kökenli göçmenlerin ve tüm yabancıların eşit haklar uğraşının başkanları ortasında yer alıyordu.
Bir müddet evvel yaşadığı kısmi felç nedeniyle hareket yeteneği kısıtlanan ve bundan kaynaklanan önemli sıhhat meseleleri olan Karahasan, Frankfurt’taki konutunda son nefesini verdi.
Türkiye’deki demokrasi ve insan hakları gayretiyle, bilhassa de 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 askeri faşist darbelerine karşı uğraşla dayanışma hareketlerinin yılmaz aktörleri ortasında olan Karahasan, Almanya’da kurulan birinci sosyalist örgütlerden ATTF‘nin (Avrupa Türk Toplumcular Federasyonu) genel sekreterliğini üstlenmişti.
Karahasan Türkiye’ye ve Almanya’daki Türkiye kökenli topluma yönelik siyasal ve toplumsal çalışmaları nedeniyle Türkiye’deki anti-demokratik idarelerin baskılarına maksat oldu.
Türkiye’ye gittiği 1974 ve 1978 yıllarında iki sefer tutuklanan Karahasan, 1978’de İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından gıyabında beş yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Tekrar mahpusa girmemek için 14 yıl boyunca Türkiye’ye gidemeyen Karahasan hakkındaki davalar 1992 yılında kalktı.
Türkiye’deki sendikal hareketin Almanya’dakiyle kurumsal işbirliğinin geliştirilmesine de büyük katkıları olan Karahasan, bilhassa 12 Eylül darbesinden sonra Türkiye’den ayrılmak zorunda kalan sendikacılara ve siyasi aktivistlere Almanya’dan siyasal sığınma hakkı alabilmeleri için dayanak oldu, faşist rejimin vatandaşlıktan çıkardığı demokrat ve devrimcilerin hakları için çaba etti.
Karahasan son olarak 2017’deki anayasa değişikliği referandumu sürecinde Almanya’da yaşayan Türkiye kökenli göçmenlerin katıldığı “demokrasi için hayır“ teşebbüslerine etkin takviye verdi. Sıhhat durumu nedeniyle son yıllarını meskeninde geçiren Karasahan, geçtiğimiz mart ayında gerçekleştirilen 85’nci yaşgünü kutlamasında sendikal, siyasal ve toplumsal uğraşında birlikte olduğu arkadaşları ve yoldaşlarıyla bir ortaya gelmişti.
Sendikacı bir aileden geliyor
Kilimli’de 1938 yılında dünyaya gelen Yılmaz Karahasan’ın babası da Zonguldak’ta Maden Çalışanları Sendikası’nın kurucu lideriydi. Elektrik teknisyenliği eğitimi alan Karahasan, 1958’de, yani Türkiye’den Almanya’ya işgücü göçü şimdi resmen başlamamışken geldi. Evvel Siemens’de, Türkiye’deki askerlik devrinin akabinde da Köln’deki Ford araba fabrikasında çalışan Karahasan, elektrik teknikyenliğinin yanı sıra fabrikadaki Türk emekçileri için tercümanlık yaptı.
Bu ortada üyesi olduğu IG Metall’in ve Alman Sendikalar Birliği’nin (DGB) bünyesindeki toplumsal akademide yüksek tahsil gördü. IG Metall’in 1965’te Bremen’de gerçekleştirilen kurultayına bir küme Türkiye kökenli sendika üyesiyle birlikte katıldı ve o vakte kadar göçmenler için yaygın olarak kullanılan “misafir işçi“ (Gastarbeiter) kavramını protesto ederek, “biz konuk değiliz!“ isyanını başlattı.
Karahasan, 1968 yılında IG Metall’in Frankfurt’taki genel merkezinde, sendikanın o dönemki sosyalist yöneticilerinin teşebbüsleriyle kurulan “göçmen işçiler masası“nın idaresi üstlendi. Kısa vakitte sendika üyesi Türkiye kökenli çalışanların sayısı 100 binin üstüne çıktı, göçmen kökenli üyelerin sayısı ise 400 bine yaklaştı. Karahasan bu ortada sendikanın gazetesi Metall’in Türkçesinin (Metal Haberler) idaresini, yazı işlerini üstlendi. Bu ortada idare heyeti sekreterliğini de yürütüyordu, 1992’de de sendikanın idare konseyine seçilen birinci göçmen kökenli sendikacı oldu. 1996’da tekrar idare konseyine seçilmeyince emekliye ayrıldı.
Yılmaz Karahasan ve kendisinden sonra idare heyeti sekreterliğini üstlenen Nafiz Özbek periyodunda IG Metall’de binlerce sendika ve işyeri personel temsilcisi yetiştirildi. Emekli olduktan sonra personeller ve işçilerin toplumsal ve kültürel ömürlerini kolaylaştırma amacıyla I. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuş olan AWO ve üyesi olduğu SPD bünyesindeki çalışmalarını sürdüren Karahasan, son yıllarda sıhhat durumunun bozulması nedeniyle toplumsal ve siyasal faaliyetlere katılmıyordu.
Ne dediler?
1960’lı yıllardan beri IG Metall bünyesinde onunla birlikte çalışan, Frankfurt’lu Türklerin “Ülkü Ablası“, emekli sendikacı İdeal Schneider Gürkan, şunları söyledi:
“Çok üzgünüm. 1971’li yıllardan beri hem Almanya’da personel hakları için, bilhassa de göçmen emekçilerin hakları için, tüm göçmenlerin eşitliği için omuz omuza gayret ettik. Yabancı düşmanlığına, ırkçlığa karşı, faşizme karşı birlikte hengame verdik. Birebir vakitte Türkiye’deki darbelere, darbelerden sonraki baskı rejimleriyle uğraş ettik, bu uğraş içindekilere takviye olduk. Örnek bir sendikacı, çok âlâ bir yol arkadaşıydı. En ağır gayretini verdiği hususlardan biri de Türkiye kökenli göçmenlere ‘çifte vatandaşlık‘ hakkının tanınmasıydı. Üyesi olduğu SPD yük hükümet son vakitlerde bu alanda olumlu adımlar attı. Umarım partisi Yılmaz’ın bu gayesini gerçekleştirir.“ IG Metall sendikası merkezinde Karahasan’ın başında bulunduğu dairelerin idaresini ondan sonra devralan, artık kendisi de emekli bir sendikacı olan Nafiz Özbek: “Gurbet yollarına düşüp Almanya endüstrisine inanılmaz büyüklük ve zorluklarda takviye veren yüzbinlerce Anadolu insanına birinci kucak açan ve tüm sıkıntılarını fark eden kurumların başında Alman sendikaları, en başta IG Metall gelir. Burada birinci akla gelen isim elbet Yılmaz Karahasan’dır. Göçün birinci yıllarından itibaren bu insanların hak arayışlarında öncü olan yiğit bir sendikacıydı. Çalışma Ömrünün tamamını işçilerin demokratik haklarını savunmakla geçirdi. Bizlere öncülük etti ve yıllarca birlikte yürüttüğümüz demokratik haklar, eşitlikler ve özgürlük mücadalesinde Yılmaz abimiz pek çok fahri ve profesyonel sendikacı için sağlam bir kaleydi. Onun bize aksettirdiği cüretle göçmen işçilerin eşit haklar elde etmesinde hayli yol kat ettik ve devlete, siyasete ve başka ilgili sivil kurumlara örnek işler yaptık. Yılmaz Karahasan ağabeyimizi ebedi seyahatine uğurlarken, o saygın dostumuzun mirasına sahip çıkmaya devam edeceğiz. Yolu ışık olsun.”
“Yaptığı çalışmalar önünde hürmetle eğiliyoruz”
Karahasan’ı “Örnek sendikacı, barış ve adalet yolunda tutkulusu bir savaşçı ve muteber bir dost“ olarak tanımlayan Türkiye Almanya Kültür Forumu“ Sözcüsü, Gazeteci ve Belgesel Direktörü Osman Okkan, şöyle konuştu:
“Çalışan insanların hakları için ödünsüz gayreti hepimize yol gösterdi, yöneticiliğini yaptığı Türkçe ‘Metall-Haberler’ gazetesiyle Almanya’da sendikal tarih yazdı. Ailesi ve uğraş arkadaşlarının acısını paylaşıyor, Türkiye Almanya Kültür Forumu olarak vefalı bir yol arkadaşımızın ömrü boyunca yaptığı çalışmalar önünde hürmetle eğiliyoruz.”
Okkan’ın Karahasan’ın hayatını ve uğraşını kendi anlatımıyla aktaran belgeselinin önümüzdeki günlerde yayınlanacağı öğrenildi.
Bir önceki yazımız olan Bakan Yerlikaya için "Soylu'yla çalışmış bürokrat avına devam et" diyen 'Ebabil Harekatı', kapatıldı başlıklı makalemizde Ebabil Harekatı, Hesap ve İçişleri Bakanlığı hakkında bilgiler verilmektedir.
